، سامانه نقل و انتقال
سهام پدیده موسوم به سناپ که هم زمان با آغاز معاملات بورس‌های کشور در
سال جدید آغاز به کار کرده است، به ادعای مجریان آن دارای امکاناتی از جمله
تدوین دستورالعمل اتاق otc مطابق با شیوه های معاملات بورس برای آن در نظر
گرفته شده و همه روزه خریدار و فروشنده برای سهم در ساعت هماهنگی معاملات
وجود دارند.
در این ارتباط محسن خدا بخش مدیر نظارت بر بورس های سازمان بورس با بیان اینکه مطابق با قانون راه اندازی هر گونه سامانه نقل و انتقال سهام مستلزم دریافت مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار است، گفت: « سازمان بورس و ارکان آن هیچ مجوزی برای سامانه تحت عنوان اتاق نقل و انتقال سهام پدیده شاندیز صادر نکرده است.»
وی در برابر این پرسش فارس که با توجه به عدم مجوز قانونی برای راه‌اندازی چنین سامانه‌ای از سازمان بورس تکلیف سهامدارانی که در این سامانه مشمول معامله هستند چیست؟ گفت: این موضوع با توجه به حساسیت‌های امنیتی آن در حال پیگیری بوده و تبعات آن از نظر بازار سرمایه قابل تعیین نیست.
به موجب بند «ب» مادۀ ۹۹ قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، مصوب دی ماه ۱۳۸۹ مجلس شورای اسلامی، که از ابتدای سال ۱۳۹۰ اجرایی شده ، «معاملات اوراق بهادار ثبت‌شده در سازمان فقط در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس دارای مجوز و با رعایت مقررات معاملاتی هر یک از آنها حسب‌مورد امکان‌پذیر بوده و معامله اوراق بهادار مذکور بدون رعایت ترتیبات فوق فاقد اعتبار است».
بر این اساس از تاریخ اول فروردین ماه ۱۳۹۰ انجام هرگونه معامله اوراق بهادار به ویژه سهام یا حق‌تقدم خرید سهام شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد این سازمان، بدون رعایت مفاد ماده فوق فاقد اعتبار است.
سازمان بورس پیش‌تر در این باره تاکید کرده بود که « ضروری است از تاریخ یادشده، نقل و انتقال هرگونه سهام و حق‌تقدم خرید سهام در امور سهام شرکت متوقف شده و تا زمانی که گواهی انجام معامله آنها در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران صادر نشده باشد، در مورد نقل و انتقال آنها هیچ‌گونه ثبتی در دفاتر سهام شرکت صورت نگیرد.»
طبق اعلام سازمان بورس عدم رعایت موارد قانونی و ثبت نقل و انتقال سهام و حق‌تقدم خرید سهام در دفاتر سهام شرکت بعد از تاریخ فوق‌الذکر، علاوه بر فقدان اعتبار قانونی، تخلف محسوب شده و مسؤولیت آن به عهدۀ مدیران شرکت خواهد بود.
این سازمان در عین حال یادآور شده بود « به منظور رعایت حقوق سهامداران و ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام یا حق‌تقدم خرید سهام، در اسرع وقت اقدامات لازم جهت فراهم نمودن شرایط معاملات سهام و حق‌تقدم سهام آن شرکت با رعایت مقررات مربوطه در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران انجام شود.»
براساس بند «ج» مادۀ ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه نیز، عملیات تسویه وجوه و پایاپای (نقل و انتقال) سهام شرکت‌ها پس از معاملات در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام می‌شود و بر این اساس ثبت اطلاعات سهامداران آن شرکت نزد شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، ضروری است.
این در حالی است که راه اندازی سامانه نقل و انتقال سهام پدیده شاندیز و اتاق پایاپای و تسویه معاملات آن هم اکنون تحت نظارت سازمان بورس و ارکان آن نیست.
با تشکیل سندیکای بانکی متشکل از بانک‌های صادرات، ملی، ملت، سپه، تجارت و شهر، ۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات برای تخصیص به تکمیل بخشی از پروژه های مجموعه شاندیز در نظر گرفته شده است.
رحمانی فضلی ، وزیرکشور در این زمینه با بیان اینکه وزارت اقتصاد و دارایی کار حسابرسی مجموعه پدیده را انجام داده در مورد راه اندازی سامانه معاملات سهام پدیده گفته است: « مبحث بسیار مهم دیگر، راه اندازی اتاق مبادلات و معاملات سهام شرکت پدیده شاندیز بود. برای اینکه حقی از مردم ضایع نشود و بورس بازی‌ها و واسطه گری ها، مردم را دچار مشکل نکند، اتاق مبادلات را در مشهد با کمک وزات اقتصاد و دارایی و سازمان بورس راه اندازی کردیم.»
به گفته این مقام مسئول «یکی از موضوعاتی که مالک آنجا به سهامداران قول داده بود و مطرح کرده بود، قیمتی بود که قیمت واقعی سهام نبود، بلکه برای ساختن مصنوعی و کاذب بازار بود و این موجب شده بود که با توجه به قیمت واقعی و قیمت کاذبی که احیاناً هزینه شده بود برای آن، سهامدارها دچار اشکال شوند که در کمیته دستگاه های دخیل، تصمیم گیری شد که به اندازه قیمتی که مالک گفته است، همان میزان از سهام مالک برداشت شود و به سهامدارها ارائه شود.
رحمانی فضلی با بیان اینکه تقریبا دو و نیم برابر سهمی که سهامداران داشتند، ما سهام جدید به سهامداران دادیم، با اعتراف به اینکه ماجرای سهام فروشی پدیده « اعضای خانواده حدود ۵۰۰ هزار نفر را درگیر خود کرده بود » ابزار امیدواری کرده « با تدبیری که هیأت مدیره جدید اتخاذ می‌کنند بتوانند از حقوق سهامداران حفاظت کنند.»
اظهارات عباسعلی طوسیان ، مدیر امور سهام پدیده در مورد سامانه نقل و انتقال سهام پدیده اما در نوع خود جالب است.
وی با بیان اینکه این سامانه کاملا کاربردی است، عنوان کرده:« شیوه های معاملات بورس در تدوین دستورالعمل در نظر گرفته شده و دقیقا دستورالعملی که در سامانه شده شده رعایت می شود.»
به گفته وی « تعداد دقیق معاملات تا پایان ١٢ اردیبهشت ١٣٨٨٠ سهم است و دلیل کم معامله شدن سهم عدم وجود خریدار است. نبود خریدار نیز به دلیل این است که خریدار سهم را دارای ارزش نمی داند و نبود خریدار ارتباطی با سامانه ندارد.»
این مقام مسئول عنوان کرده که « تا کنون ٨۴٢ دستور خرید و تعداد ١٣٨٨٠ سهم معامله شده و ارزش سهم پدیده به دو قسمت سهم توسعه و سهم ابنیه تقسیم شده که این سهم از ٣٣٧۵٠ ریال به ٢۵٠٠٠ ریال حدود ٢۵٪ افت دارد. »
آخرین گزارش‌ها و صورت های مالی منتهی به پایان دوره مالی ۹۴ شرکت ابنیه و ساختمان پدیده شاندیز با ۳۴ بند حسابرسی از سوی موسسه حسابرسی و خدمات مدیریت دایا رهیافت مردود اعلام شده که این شرکت با سرمایه ۱۸۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومانی زیان انباشته ای بالغ بر ۲۰۷ میلیارد و ۸۷۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان را تا پایان دوره مالی منتهی به پایان اسفند ماه ۹۴ محقق ساخته است که معادل ۱۱۰ درصد سرمایه ثبتی این شرکت می‌باشد.
به عبارتی بهتر سرمایه پدیده شاندیز در ازای زیان انباشته کنونی به طور کامل سوخت شده محسوب می‌شود و این در حالی است که بخشی از پروژه‌های این مجموعه نیمه تکمیل و در حال ساخت است.
از نکات قابل توجه در صورت های مالی این شرکت سرفصل تسهیلات دریافتی است که از ۶٢۶ میلیارد تومان تسهیلات ٢۴ درصدی مبلغ ۵۴۵ میلیارد تومان از موسسه اعتباری ادغام شده میزان و الباقی ٨٠ میلیارد تومان از موسسه اعتباری ملل یا عسکریه سابق بوده است.
سرمایه یا آورده شخص محسن پهلوان مقدم موسس و مالک مجموعه پدیده در این شرکت نیز ٢ میلیون و ۵٠٠ هزار تومان بر اساس صورت‌های مالی ۹۴ اعلام شده است.
